Portret van Matthaeus Yrsselius

Portret van Matthaeus Yrsselius
Kunstenaar	Peter Paul Rubens
Jaar	circa 1624
Techniek	Olieverfschilderij
Afmetingen	120 × 102,5 cm
Museum	Statens Museum for Kunst
Locatie	Kopenhagen
Inventarisnummer	KMSsp191
RKD-gegevens
Portaal    Kunst & Cultuur

Het Portret van Mattheus Yrsselius is een schilderij van Peter Paul Rubens uit circa 1624. Het maakt sinds 1809 deel uit van de collectie van het Statens Museum for Kunst in Kopenhagen.

Geschiedenis

Mattheus Yrsselius, een gelatiniseerde vorm van Mattheus van Iersel, was abt van de Sint-Michielsabdij in Antwerpen van 1614 tot zijn dood in 1629. Voor deze abdij, die niet meer bestaat, bestelde hij in 1624 bij Rubens een groot altaarstuk met de Aanbidding der Koningen voor het hoofdaltaar van de kerk. Hiervoor betaalde hij in totaal het hoge bedrag van 1500 gulden. Rubens was zeer goed bekend met de kerk. Zijn moeder en oudste broer lagen er begraven en zijn eerste huwelijk, met Isabella Brandt, vond er in 1609 plaats.

Als compensatie voor de hoge kosten schilderde Rubens ook het portret van de opdrachtgever. Dit werd samen met een verdwenen epitaaf aan een pijler in het hoogaltaar opgehangen in de buurt van het graf van de abt. De abt die knielend en biddend is afgebeeld, lijkt hierdoor naar het altaarstuk te kijken. Op deze manier kreeg het gebruik om opdrachtgevers deel te laten nemen aan het tafereel op een altaarstuk door ze geknield af te beelden een nieuwe, barokke invulling.

Voorstelling

Mattheus Yrsselius is afgebeeld in het witte habijt van de norbertijnen. Zijn met edelstenen bezette mijter en rijk versierde staf staan naast hem. De schaduw die de staf werpt op de dieprode achtergrond geeft het schilderij diepte. Het schilderij is een goed voorbeeld van het vermogen dat Rubens had om de geportretteerde levensecht af te beelden. Dit geldt niet alleen voor bijvoorbeeld de huid, maar ook voor de persoonlijkheid van de abt.

Afbeeldingen

• 
  familiaal wapenschild van de abt.
• 
  Aanbidding der Koningen

Externe links

• (en) Informatie over het schilderij op de website van het Statens Museum for Kunst. Geraadpleegd op 04-09-2021.
• (en) Google Cultural Institute. Geraadpleegd op 04-09-2021.
• Informatie over het schilderij op de website Vlaamse Kunstcollectie. Gearchiveerd op 30-8-2021. Geraadpleegd op 04-09-2021.

Bronnen, noten en/of referenties

· ·

De werken van Peter Paul Rubens (selectie)

De transfiguratie (1604-05) · Portret van de kunstenaar en zijn vrouw in een prieel van kamperfoelie (1609) · Kruisoprichting (1610) · Kruisafneming (1611) · De verrijzenis van Christus (1611-12) · De vier filosofen (1611-1612) · Het verschijnen van de Heilige Geest aan de Heilige Teresa van Avila (1612-14) · De ontdekking van Romulus en Remus (circa 1613) · De Rockoxtriptiek (1613-15) · De onthoofding van de heilige Catharina van Alexandrië (circa 1615) · Kruisafneming (1616-17) · Oude vrouw en jongen met kaarsen (1616-1617) · Medusa (ca. 1617) · Het aardse paradijs met de zondeval van Adam en Eva (ca. 1617) · De verloren zoon (1618) · De heilige Maria Magdalena in extase (1619-20)· De drie gratiën (1620-23) · Diana en haar nimfen maken zich klaar voor de jacht (1623-24) · Bekering van de H. Bavo (1623-24) · Heilige Rochus door Christus aangesteld tot patroon van de pestlijders (1623-26) · Aanbidding der Koningen (1624) · Portret van Matthaeus Yrsselius (circa 1624) · Tenhemelopneming van Maria (1625-26) · Portret van Anna van Oostenrijk (1625-26) · Angelica en de kluizenaar (1626-28) · De ontvoering van Europa (1628-29) · Laatste Avondmaal (1631-32) · Franciscus van Assisi ontvangt de stigmata (1633) · De roof van de Sabijnse maagden (1634-36) · Dans van dorpelingen en mythische figuren (1635) · Herfstlandschap met uitzicht op het Steen (1636) · De hond van Hercules ontdekt het purper (ca. 1636) · Saturnus verslindt een zoon (ca. 1636-37) · Het pelsken (ca. 1636-38)